دستور less در سرور لینوکس یک پیجر ترمینال این بستر است که محتویات فایل یک صفحه را به طور کامل نمایش می‌دهد. یکی از دستورات لینوکس، دستور less است که به ویژه در زمان سروکار داشتن با فایل‌های متنی بزرگ مفید است؛ زیرا به شما کمک می‌کند تا بتوانید تمام صفحات محتوای موردنظر را مشاهده کنید و به آن دسترسی داشته باشید. همچنین این دستور به افراد اجازه می‌دهد تا در فایل مورد نظر بتوانند عقب و جلو بروند و با سرعت بیشتری محتوای موردنظر خودشان را مشاهده کنند.
در این مطلب از لینوکس لرنینگ آموزش کامل کار با ابزار less در ترمینال لینوکس را به شما ارائه می‌دهیم و به شما خواهیم گفت که علاوه بر موارد گفته شده چه استفاده‌های متداولی از این دستور می‌شود. پس پیشنهاد می‌کنیم تا آخر این مقاله را به طور کامل مطالعه کنید.
نشانه دستور less در لینوکس چیست؟
صورت کلی دستور less در لینوکس به صورت زیر است:
less [options] file_path
[options] خروجی دستور دستور less را شخصی‌سازی می‌کند. اگر دستور less را بدون [options] اجرا کنید، لینوکس محتویات خروجی را براساس پیش‌فرض خودش نمایش می‌دهد.
گزینه‌های مختلف دستور less چیست؟
برای دستور less در لینوکس گزینه‌هایی وجود دارد که کمک می‌کند تا خروجی را از حالت پیش‌فرض تغییر دهید و به شکل دلخواه تبدیل کنید. در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را در جدول زیر به شما معرفی می‌کنیم:
| توضیح آن | گزینه |
| دستور less به صورت خودکار و با رسیدن به پایان فایل از آن خارج می‌شود | E |
| دستور less مجبور به بازکردن یک فایل غیر عادی مانند یک فهرست یا فایل ویژه دستگاه می‌شود. | f |
| اگر کل فایل صفحه اول نمایش داده شد، دستور less به طور خودکار از صفحه خارج می‌شود. | F |
| دستور less آخرین فرمان رشت جستجو شده را برجسته می‌کند. | g |
| تمام موارد برجسته‌شده را از رشته یافت‌شده با استفاده از جستجو حذف می‌کند. | G |
| حساسیت حروف کوچک و بزرگ را در حین جستجو نادیده می‌گیرد. | i |
| ستون وضعیت را در سمت چپ صفحه نمایش می‌دهد. | J |
| به less می‌گوید تا دستورات بیشتر از دو نقطه را نمایش دهد. | m |
| تمام اعداد را از صفحه نمایش به طور کامل حذف می‌کند. | n |
| شماره خط‌ها را نمایش می‌دهد. | N |
| عملکرد بی‌صدا ترمینال لینوکس را فعال می‌کند. | Q |
| خطوط خالی متوالی را در یک خط خالی ادغام می‌کند. | s |
برای مشاهده گزینه‌های بیشتر دستور less در لینوکس با استفاده از دستور زیر به قسمت help آن بروید:
less –help
برای پیمایش در میان فایل با استفاده از دستور less چه میانبرهایی وجود دارد؟
شما می‌توانید در هنگام استفاده از دستور less میانبرها را نیز به کار ببرید. استفاده از این میانبرها باعث افزایش سرعت در خواندن می‌شود، به‌ویژه هنگامی که حجم فایل موردنظر زیاد باشد. مهم‌ترین میانبرها را در جدول زیر برای شما آورده‌ایم:
| عملکرد | میانبر |
| یک خط به جلو می‌رود. | جهت پایین، Enter, e و j |
| یک خط به عقب می‌رود. | جهت بالا، y و k |
| یک صفحه به جلو می‌رود. | Space bar, Page Down |
| یک صفحه به عقب می‌رود. | Page Up, b |
| به سمت راست اسکرول می‌کند | جهت راست |
| به سمت چپ اسکرول می‌کند. | جهت چپ |
| به ابتدای فایل می‌روید. | Home, g |
| به انتهای فایل می‌روید. | End, G |
| از فضای اجرای دستور less خارج می‌شوید. | q |
استفاده‌های معمول از دستور less در لینوکس چیست؟
از دستور less در لینوکس استفاده‌های بسیاری می‌شود که در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها را برای شما توضیح می‌دهیم تا با آن‌ها آشنا شوید.
بازکردن یک فایل متنی با استفاده از دستور less
با مشخص‌کردن مسیر، می‌توانید یک فایل محتوا در لینوکس را با استفاده از دستور less بارگیری کنید.
less /etc/updatedb.conf
فایل پیکربندی موردنظر باز می‌شود و خط‌های باز‌شده در ترمینال لینوکس نمایش داده می‌شود. در پایین سمت چپ نیز آدرس فایل موردنظر وجود دارد.
از میانبرهای رفتن به جلو و عقب استفاده کنید تا بتوانید راحت‌تر فایل محتوایی مورد جستجو قرار دهید.
نشان‌دادن یک سطر اعداد
از گزینه N برای نمایش یک فایل محتوایی خاص با شماره خط‌ها استفاده کنید. نمایش شماره خط‌ها در هنگام بررسی کد یا برنامه‌نویسی مفید است، زیرا مشخص‌کردن مکان یک مشکل را آسان و راحت می‌سازد. برای مثال می‌توانید دستور خودتان را به صورت زیر وارد کنید:
less -N /etc/init/mysql.conf
فایل موردنظر باز می‌شود و هر خط به صورت جداگانه شماره‌گذاری می‌شود.
جستجو یک رشته خاص
دستور less به شما اجازه می‌دهد تا در یک فایل باز، یک رشته خاص را جستجو و پیدا کنید. با فشار دادن / و نوشتن عبارت موردنظر می‌توانید این کار را انجام دهید. عبارت جستجو شده در سمت چپ قسمت پایین نمایش داده می‌شود. بعد از انجام این کار، اینتر را فشار دهید تا عبارت مورد جستجو تأیید شود. صفحه نمایش به اولین صفحه حاوی عبارت می‌رود.
بازکردن یک فایل با استفاده از Pattern Search
از گزینه p برای باز کردن فایلی استفاده کنید که حاوی اولین کاراکتر مطابق با الگوی موردنظر خودتان است. به عنوان مثال می‌توانید با جستجو‌کردن عبارت زیر تمامی رشته‌های حاوی ERROR را در مسیر فایل mysql.conf پیدا کنید:
less -pERROR /etc/init/mysql.conf
حذف کردن چندین سطر خالی
گزینه s دستور less سطرهای خالی را فشرده می‌کند، با استفاده از گزینه می‌توانید چندین سطر خالی را کاهش دهید و میزان محتوای هر صفحه نمایش را افزایش دهید.
به عنوان مثال فایل زیر که چندین خط فاصله دارد را با استفاده از دستور زیر در بین متن‌ها قرار می‌دهیم:
less welcome.txt
خطوط خالی آن را می‌توان با استفاده از گزینه s و دستور زیر کاهش داد:
less -s welcome.txt
بازکردن چندین فایل با هم
با استفاده از دستور less در لینوکس می‌توانید چندین فایل را باز کنید، بدون آن که موقعیت فعلی آن‌ها را از دست بدهید. برای بازکردن چندین فایل همراه با هم، باید اسم آن‌ها را بعد از یکدیگر بیاورید. به عنوان مثال:
less welcome.txt aboutus.txt
دستور less بالا تمامی فایل‌های خاص مشخص‌شده را باز می‌کند. شما می‌توانید آن‌ها را در عکس پایین مشاهده کنید:
برجسته کردن یک متن
با استفاده از دستور less در لینوکس می‌توانید یک قسمت از متن را برجسته کنید تا در زمانی دیگر به راحتی بتوانید آن را پیدا کنید. به عنوان مثال می‌توانید عکس زیر را ببینید که در آن قسمتی از متن برجسته شده است:
نگهداری محتوا روی صفحه بعد از خارج‌شدن
بعد از خارج شدن از فضای اجرای دستور less در لینوکس تمامی خروجی از روی ترمینال لینوکس پاک می‌شوند. برای نگهداری آن در ترمینال بعد از خروج، باید گزینه X را به کار بگیرید. به‌عنوان نمونه به دستور و تصویر بعدش نگاه کنید:
less -X /etc/init/mysql.conf
همانطور که مثال بالا نمایش می‌دهد، محتوای صفحه ترمینال همچنان ثابت است، با این حال که از فضای اجرای دستور less خارج شده‌ایم.
ویرایش فایلها
هنگامی که با استفاده از دستور less در لینوکس، فایلی را باز کرده‌اید، می‌توانید با واردکردن دکمه V در دستور خودتان، آن را به ویرایشگر منتقل کنید. پس از ویرایش و ذخیره، نیز می‌توانید با استفاده از این دستور آن را به راحتی باز کنید.
نمایش آمار
کلید = را در میان دستور less وارد کنید تا بتوانید اطلاعات بیشتری در مورد فایلها و محل قرارگیری آن‌ها پیدا کنید.
جمع‌بندی
دستور less در لینوکس کاربردهای فراوانی دارد و می‌توان از آن استفاده‌های زیادی کرد. همچنین میانبرهای مختلفی وجود دارد که می‌توانید در زمان استفاده از این دستور آن‌ها را نیز به کار ببرید. در این مقاله انواع مختلف گزینه‌های مختلف دستور less و میانبرهای آن را گفتیم و در انتها کاربردهای متداول این دستور را بیان کردیم تا بتوانید به‌راحتی از این دستور در لینوکس استفاده کنید.
سوالات متداول
چگونه اطلاعات مختلف را با استفاده از دستور less در لینوکس بررسی کنیم؟
گزینه F به شما امکان می‌دهد تا تغییرات صورت‌گرفته در فایل را با استفاده از دستور less پیگیری کنید. این گزینه فایل را با تغییرات صورت‌گرفته در آن را باز می‌کند.
چگونه با استفاده از دستور less می‌توان یک فایل را در لینوکس ذخیره کرد؟
در میان دستور less گزینه s را بنویسید و پس از آن نام فایل موردنظر را وارد کنید و بعد از کلید اینتر را فشار دهید تا فایل موردنظر به طور کامل و دقیق ذخیره شود.
تفاوت بین دستور more و less در لینوکس چیست؟
دستور more و less هردو برای نمایش متن هستند که گزینه‌های تقریبا یکسانی نیز دارند. اما تفاوت آن‌ها در این است که دستور more امکان مشاهده محتوا به صورت یک فایل جدا را به شما می‌دهد، در حالی که less به شما امکان جابه‌جایی بین این فایلها را نیز برای شما ممکن می‌سازد.
